Sinds dit studiejaar hebben studenten die voortijdig hun mbo-opleiding verlaten in veel gevallen recht op een mbo-verklaring. Met zo’n deeldiploma maken jongeren een betere kans op de arbeidsmarkt, zo is de gedachte. Veel scholen worstelen echter met de praktische uitvoering.
Dat bleek bij de expertsessie van de MBO Brigade over waardepapieren in het mbo. De Brigade organiseerde de sessie om binnen de bestaande wet- en regelgeving op zoek te gaan naar oplossingen voor knelpunten. Verreweg de meeste aandacht ging tijdens de sessie uit naar de mbo-verklaring. Sinds 1 augustus 2021 zijn mbo-scholen verplicht om aan een bepaalde groep uitvallers deze verklaring te verstrekken. Op het document geeft de school aan welke examenonderdelen de student gehaald heeft. De verklaring is geen volwaardig diploma, maar kan wel helpen de positie van de student te verbeteren. Met de mbo-verklaring kan de student misschien een baan vinden, of in een latere fase met een voorsprong instromen in een nieuwe studie.
Knelpunten in de uitvoering
Tijdens de expertsessie, voornamelijk bijgewoond door examen- en ict-deskundigen, kwamen meerdere technische en organisatorische problemen naar boven. ‘Het is een prachtig uitgangspunt, maar we waren er niet klaar voor’, aldus een van de examenexperts. In theorie zou het studentinformatie-systeem (SIS) met één druk op de knop een mbo-verklaring moeten kunnen genereren. Maar dat blijkt in de praktijk minder eenvoudig. Sommige scholen huren extra ondersteuning in om het informatiesysteem aan te passen aan de nieuwe eisen. Enkele scholen geven aan dat zij nu drie kwartier bezig om een mbo-verklaring die voldoet aan de wettelijke eisen op te stellen.
Natte handtekening
Veel vragen en knelpunten werden door de aanwezigen aan de orde gesteld. ‘Moet iedere schoolverlater een diploma krijgen, of kun je daar in filteren? Is een natte handtekening verplicht of kan het ook digitaal? Moet de student ook een handtekening plaatsen? Op wat voor papier moet de verklaring geprint worden? Heeft de verklaring wel betekenis voor werkgevers? Kunnen we de verklaring per post opsturen of moet de student het document persoonlijk ophalen? Waarom mogen certificeerbare resultaten niet op de mbo-verklaring een plek krijgen? Welke rol speelt de examencommissie precies?’
Oplossing
Sommige experts zien maar één oplossing: een spoedige aanpassing van de wet. ‘De wet moet uitvoerbaar zijn. Je krijgt het niet ingeregeld.’ Anderen pleiten voor een nadere toelichting op de wet. ‘Keep it simple’ zou daarbij het uitgangspunt moeten zijn. De regels zijn nu te ingewikkeld. Scholen ervaren te veel ruimte, waardoor er geen eenduidigheid is. Volgens de deelnemers is dit niet goed voor het imago van het mbo. De oorspronkelijke bedoeling van de wet moet goed in het oog gehouden worden: ‘Hou het bij de kern’, zo luidt het advies.
Het vervolg
Aan het slot van de bijeenkomst maakt de MBO Brigade duidelijk dat een spoedige wetswijziging niet realistisch is. De wet is immers pas sinds een half jaar van kracht. Wel is een nadere toelichting zeer wenselijk, zodat scholen kunnen voldoen aan de oorspronkelijke doelstelling van de wet. Samen met het Kennispunt Onderwijs en Examinering van de MBO Raad werkt de MBO Brigade aan een handreiking, waarin de al bestaande FAQ’s verder worden uitgebreid. Lees hier de uitgebreide FAQ’s.